Interview met Henk van Hardeveld (Waternet)
In tijden waarin digitale instrumenten die het mogelijk maken om verschillende stadsscenario’s te simuleren een steeds prominentere rol krijgen in stedenbouwkundige processen en openbaar bestuur, is het cruciaal om te onderzoeken hoe de stedenbouwkundigen en beleidsmakers met hen omgaan en welke invloed ze kunnen hebben op het stadsbeheer. Henk van Hardeveld, teamleider Hydrologie en Ecologie bij Waternet, is een wetenschapper die in zijn werk dergelijke vraagstukken onderzoekt. In zijn werk heeft hij veel ervaring opgedaan in het werken met het Tygron Geodesign Platform, dat een casestudy is geweest voor zijn onderzoek naar hoe simulatiesoftware de ondersteuning van milieumanagement kan verbeteren. In een interview met Tygron deelt hij de inzichten die hij heeft opgedaan tijdens zijn onderzoek naar de gebruikerservaring met Tygron’s software.
De vragen voor het interview met Henk van Hardeveld werden gesteld in relatie tot zijn onderzoek naar de invloed van interactieve simulaties op het milieumanagement. [1] In zijn onderzoek testte hij ISS (interactief simulatiesysteem) met belanghebbenden uit de praktijk in meerdere interactieve workshopsessies, door middel van vragenlijsten en video-opnames van de sessies. Voor zijn onderzoek is gebruik gemaakt van het collectieve beheer van Nederlandse veengebieden waarvoor een ISS is ontwikkeld op basis van het Tygron Platform. Het interview evolueerde rond vier kernpunten.
Hoe kunnen we de test van kritische reflectie op de tool en data doorstaan?
De deelnemers aan de workshop waren experts op dit gebied en vanwege hun domeinkennis namen zij de resultaten van de simulatie niet als vanzelfsprekend aan. De uitkomst waar de stakeholders vaak sceptisch over waren, was de inschatting van de kosten en opbrengsten van de software. Volgens Van Hardeveld was een deel van de deelnemers nieuwsgierig naar de data die in de simulatie zijn gebruikt. Door de strakke planning van de sessie was er echter weinig tijd om de werkelijke datasets die in de tool zijn geladen te verkennen. De belangrijkste instellingen konden echter aan het begin van de sessie eenvoudig worden aangepast met behulp van de input van de deelnemers. Daarom werd de tool door de deelnemers als geloofwaardig en legitiem ervaren. Volgens de geïnterviewde riep het ook vertrouwen op omdat het ISS is ontworpen door experts op het Nederlandse veengebied en omdat de tool volledig aanpasbaar is.
Hoe de tool succesvol te gebruiken
De ervaring van de geïnterviewde is dat de manier waarop de tool met succes wordt gebruikt, afhankelijk is van het expertiseniveau van de deelnemers aan de interactieve sessies. Een team van deelnemers dat alleen bestaat uit experts zal het prima doen. Zij hebben niet alleen een uitgebreide kennis van het vakgebied, maar zijn ook in staat om in relatief korte tijd de data en de technische aspecten van de software te begrijpen. Een andere vruchtbare mogelijkheid is een team dat bestaat uit een persoon die bekwaam is in het gebruik van de tool en een persoon die zich richt op het scenario en het onderhandelen over een oplossing. Uit de observaties van van Hardeveld blijkt dat een dergelijke combinatie resulteert in een effectieve samenwerking binnen het team. Het laatste type team is een team dat bestaat uit gebruikers die niet bekend zijn met de tool en die geen experts zijn in het besproken probleem. Volgens van Hardeveld is het werk van zo’n team niet erg vruchtbaar zonder een goede instructie. Anders blijkt het technologische aspect van de workshop te ingewikkeld. Om de sessie te laten slagen, moet je meer tijd besteden aan het uitleggen van het gebruik van de software en de achtergrond van het gestelde probleem.
Reacties op de software
De geïnterviewde heeft onder de deelnemers zowel een enthousiaste en hoopvolle houding ten opzichte van de software waargenomen, als een sterk enthousiasme voor het oplossen van echte problemen met behulp van een ISS. Volgens de geïnterviewde droeg de informele en vriendelijke sfeer van de sessie en het game-achtige karakter van de tool voor het grootste deel bij aan een betere betrokkenheid bij de dialoog en de onderhandelingen en verhoogde de productiviteit van de deelnemers. Het enige dat bijna iedereen noemde was dat ze een beter begrip kregen van de inzet van hun tegenstanders. Sommigen beweerden zelfs dat dit een grote hulp zou zijn bij het ontwerpen van meer succesvolle deals in de echte wereld. De geïnterviewde waarschuwde echter ook dat er meer nodig is dan alleen het organiseren van één sessie. Als je de tool over een langere periode in een real-world beleidsproces gaat gebruiken, kun je deelnemers tegenkomen die sceptischer staan tegenover de tool. Dit kan ook te maken hebben met het feit dat het de werkprocessen die zij gewend zijn zou veranderen. Volgens de geïnterviewde kunnen ze zelfs vrezen dat de nieuwe technologieën en rekenmodellen de mens gaan vervangen bij het nemen van beslissingen. Hij vindt dit echter niet erg aannemelijk. In plaats daarvan is gebleken dat het gebruik van interactieve simulatiesystemen de besluitvorming in veel gevallen over de hele wereld verrijkt en de besluitvormers niet vervangt, maar juist versterkt.
De voordelen van serious gaming voor zowel experts als burgers
De serious game eigenschappen van het ISS zijn volgens de geïnterviewde gunstig voor het probleemoplossingsproces. De mate van leren onder de deelnemers is veel dieper, omdat zij in de simulatie actief acties ondernemen vanuit het perspectief van de stakeholder die zij vertegenwoordigen. De gebruikers worden ondergedompeld in de ervaring en de rollen die ze hebben toegewezen en proberen met elkaar te communiceren en te onderhandelen om een deal te bemiddelen. De serious game mode inzet van de software kan volgens de geïnterviewde ook een goed hulpmiddel zijn voor burgerparticipatie. De combinatie van data en de driedimensionale interface helpt om het probleem multidimensionaal aan de burger te presenteren. Het toont relaties tussen verschillende aspecten van het probleem, zoals de oorzaken ervan en de impact die het heeft op het gebied. De realistische visualisatie helpt de burger zich te identificeren met het gebied dat wordt gemodelleerd. Bovendien kunnen de burgers tijdens de interactieve sessies met het ISS meer te weten komen over de doelstellingen van de andere betrokkenen in de discussie, wat hen helpt de complexiteit van het probleem te begrijpen.
Naast de voordelen die serious gaming heeft voor burgers in de stedenbouwkundige processen, erkent van Hardeveld een beperking van een dergelijke wijze van inzet, namelijk de tijd. Het proces van het creëren van een ISS, afhankelijk van de complexiteit van het probleem dat gevisualiseerd moet worden, is zeer tijdrovend en daarom sluiten dergelijke interactieve sessies niet aan bij de tijdsplanning van veel projecten. Aan de positieve kant is er in ieder geval één opvallende uitzondering: het ISS dat van Hardeveld en zijn collega’s hebben gemaakt is vrij beschikbaar voor alle gebruikers van Tygron software. Om dit te onderstrepen hebben zij hun ISS ‘RE:PEAT’ gedoopt en nodigen zij alle stakeholders in veenlandprocessen over de hele wereld uit om hun succesvolle toepassing van de Tygron software te herhalen.
[1] van Hardeveld, H. A., P. P. J. Driessen, P. P. Schot, and M. J. Wassen. “How interactive simulations can improve the support of environmental management‒lessons from the Dutch peatlands.” Environmental Modelling & Software 119 (2019): 135-146.
